પરિચય
ખેતીમાં સલ્ફર એક અત્યંત મહત્વપૂર્ણ પોષક તત્વ છે, જે ફસલની તંદુરસ્તી અને ઉત્પાદન વધારવામાં મદદરૂપ છે. ખાસ કરીને મગફળી, કપાસ, સોયાબીન, શેરડી અને કઠોળ વર્ગના પાકો માટે સલ્ફરની જરૂરિયાત વધુ હોય છે. આ લેખમાં આપણે જાણીશું કે ફાડા સલ્ફર (Bentonite Sulfur) નો ઉપયોગ ક્યારે, કેટલું અને કઈ રીતે કરવો જોઈએ.
સલ્ફર ખાતર શા માટે જરૂરી છે?
સલ્ફરખાતર છોડ માટે ચોથા નંબરનું મહત્વપૂર્ણ પોષક તત્વ છે (N-P-K પછી). તેના ફાયદાઓ:
- ક્લોરોફિલ સંશ્લેષણ: છોડના પાંદડા લીલા અને તંદુરસ્ત રહે.
- તેલ અને પ્રોટીન વધારો: મગફળી, સોયાબીન જેવા પાકોમાં તેલની ટકાવારી અને દાણાનું વજન વધે.
- મૂળ અને ગાંઠોનો વિકાસ: મૂળગાંઠો (Root Nodules) સારી રીતે વિકસે, જે નાઈટ્રોજન ફિક્સેશનમાં મદદરૂપ છે.
- રોગ પ્રતિરોધક ક્ષમતા: છોડમાં રોગો અને જીવાતો સામે લડવાની શક્તિ વધે.
- pH સંતુલન: જમીનનું pH બેલેન્સ કરી અન્ય પોષક તત્વોનું શોષણ સુધારે.
સલ્ફરખાતરની ખામીના લક્ષણો
- પાંદડાની કિનારીઓ પીળી પડવી.
- છોડનો વિકાસ રૂંધાયો અને ઠીંગણા રહી જવા.
- ફૂલ અને ફળો મોડા લાગવા.
- દાણાનું વજન અને તેલ ટકાવારી ઘટવી.
સલ્ફરના સ્ત્રોતો
- ફાડા સલ્ફર (Bentonite Sulfur): 90% શુદ્ધતા ધરાવે, ધીમે ધીમે ઓગળે.
- જિપ્સમ (Gypsum): કેલ્શિયમ અને સલ્ફરનો સ્રોત.
- SSP (Single Super Phosphate): 12% સલ્ફર ધરાવે.
- એમોનિયમ સલ્ફેટ: 24% સલ્ફર ધરાવે.
- ગોબર ખાતર અને ગોમૂત્ર: પ્રાકૃતિક સ્રોત.
ક્યારે અને કેટલું સલ્ફર ખાતર ઉપયોગ કરવું?
પાક સલ્ફરનો સ્રોત માત્રા (પ્રતિ એકર) ઉપયોગનો સમય મગફળી ફાડા સલ્ફર 10 kg વાવણી વખતે પાયામાં કપાસ ફાડા સલ્ફર 10 kg વાવણી વખતે ડીએપી સાથે સોયાબીન જિપ્સમ 50-100 kg જમીન તૈયારી વખતે શેરડી એમોનિયમ સલ્ફેટ 25 kg વૃદ્ધિ દરમિયાન તુવેર/મગ SSP 50 kg વાવણી પહેલાં
મહત્વપૂર્ણ સૂચનાઓ
✅ કયા ખાતર સાથે મિક્સ કરી શકાય?
- યુરિયા, ડીએપી, NPK (12:32:16) સાથે મિક્સ કરો.
❌ કયા ખાતર સાથે મિક્સ ન કરવું જોઈએ?
- SSP, એમોનિયમ સલ્ફેટ, MOP (મ્યુરિયેટ ઑફ પોટાશ) સાથે ન મિશ્રવો.
⚠️ ધ્યાન રાખો:
- ફાડા સલ્ફર પાકના બીજ સાથે સીધો સંપર્ક ન કરાવો, નહીંતર અંકુરણ ઘટે.
- સલ્ફરની વધુ માત્રા છોડની વાનસ્પતિક વૃદ્ધિ વધારી ઉત્પાદન ઘટાડે.
સલ્ફર ખાતરના સરેરાશ બજાર ભાવ (2025 ની શરૂઆતના અંદાજે)
સલ્ફર ખાતરના બજાર ભાવ સમય અને સ્થળ પર આધાર રાખે છે. 2025માં ભારતના વિવિધ રાજ્યોમાં અને બજારોમાં સલ્ફર ખાતર (જેમ કે પાવડર ફોર્મમાં અથવા ગ્રેન્યુલર ફોર્મમાં)ના ભાવ બદલાતા રહે છે. સામાન્ય રીતે બજારમાં મળતા સલ્ફર ખાતરના સરેરાશ ભાવ નીચે મુજબ હોય શકે છે:
| પ્રકાર | પેકિંગ | અંદાજિત ભાવ (INR/કિલો) |
|---|---|---|
| પાવડર સલ્ફર | 1 કિ.ગ્રા. થી 50 કિ.ગ્રા. | ₹25 – ₹70 |
| ગ્રેન્યુલર સલ્ફર | 25 કિ.ગ્રા. થેલી | ₹30 – ₹70 |
| બેન્ટોનાઇટ સલ્ફર | 90% | ₹35 – ₹90 |
નોંધ:
-
સ્થાનિક કૃષિ સેવા કેન્દ્ર કે વેપારી પાસે ભાવ અલગ હોઈ શકે છે.
-
ઓનલાઇન પોર્ટલ જેવી કે Amazon, Agrostar, વગેરે પર પણ કિંમત જોવી શકાય છે.
-
ભાવમાં ફરક ખેતરની જરૂરિયાત, ગુણવત્તા અને બ્રાન્ડ પ્રમાણે પણ થાય છે.
નિષ્કર્ષ
સલ્ફર એ ફસલની ગુણવત્તા અને ઉત્પાદન વધારવાની ચાવી છે. મગફળી, કપાસ અને તેલીબિયા પાકો માટે ફાડા સલ્ફરનો યોગ્ય સમયે અને માત્રામાં ઉપયોગ કરો. જમીન પરીક્ષણ કરાવી સલ્ફરની જરૂરિયાત નક્કી કરો અને ઓર્ગેનિક સ્રોતો (જિપ્સમ, ગોમૂત્ર) નો પણ ઉપયોગ કરો.
જો આ માહિતી ઉપયોગી લાગી હોય, તો તમારા અન્ય ખેડૂત મિત્રો સાથે શેર કરો! 🌾
“જ્યારે ખેડૂત સમૃદ્ધ બનશે, ત્યારે દેશ સમૃદ્ધ બનશે!”
— જય હિન્દ, જય કિસાન! 🇮🇳
- અમારા વોટસ અપ ગ્રુપમાં જોડાવા માટે અહી ક્લીક કરો
- A guide – of chelated micronutrients fertilizer in gujarati
- Best yojana ખાતેદાર ખેડૂત અકસ્માત વીમા યોજના:ખેડૂતો માટે રક્ષાકવચ
- How to Jivamrut Preparation,Benefits And Uses in Gujrati
- ખેતીને લગતી માહિતી માટે ખેતીવાડી ગ્રુપ માં જોઈન થવા માટે અહી ક્લિક કરો
#સલ્ફરખાતર #ગુજરાતખેડૂત #ખેતીવિજ્ઞાન #કૃષિમાહિતી #મસાલાપાક #કાંદાખેડૂત #લસણખેડૂ #WriteForMe #khetivadi